Çiçek Hastalığı, tarih boyunca milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine ve kalıcı sakatlıklara yol açan korkutucu bir enfeksiyon hastalığıdır. Modern tıbbın gelişimi sayesinde, aşı uygulamaları ile bu hastalık dünya genelinde tamamen ortadan kaldırılmıştır ve bu kazanım, 1970’li yıllarda gerçekleştirilmiştir. Ancak, Afrika kıtasında 1970’lerin başlarında bu hastalığa benzer vakaların ortaya çıkması, bilim dünyasında yeni bir endişe kaynağı olmuştur. Yapılan araştırmalar sonucunda, bu vakaların Maymun Çiçeği virüsüne (Monkeypox) ait olduğu anlaşılmıştır. Bu virüs, çiçek hastalığı virüsü (Smallpox) ile benzerlik göstermektedir.
Hastalık ve Kuluçka Süresi
İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji bölümünden Doç. Dr. Servet Öztürk, Maymun Çiçeği virüsü hakkında önemli bilgiler vermektedir. Hastalığın kuluçka süresi ortalama 12 gün olup, bu süre 4 ile 20 gün arasında değişebilmektedir. Doç. Dr. Öztürk, hastalığın semptomlarının genellikle Prodromal veya döküntü öncesi aşamada başladığını belirtmektedir. Bu aşamada, ateş çoğunlukla ilk belirti olarak ortaya çıkar ve genellikle 38,5-40,5 °C arasında seyreder.
Ateşin yanı sıra, hastalar genellikle titreme, aşırı terleme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ve eklem ağrıları, halsizlik, iştahsızlık, bitkinlik, boğaz ağrısı, nefes darlığı ve öksürük gibi belirtilerle karşılaşmaktadır. Lenf bezlerinde şişme, ateşin başlamasından yaklaşık 2-3 gün sonra ortaya çıkar. 2003 yılında yaşanan salgında, hastaların %47’sinde boyun ve çene bölgelerinde birkaç santimetre çapında lenf düğümleri gözlemlenmiştir.
Ekzantem aşamasında, hastaların çoğunda ateşin başlangıcından sonraki 1-10 gün içinde döküntü gelişmektedir. Döküntü genellikle yüz bölgesinde başlar ve zamanla vücudun diğer bölgelerine yayılır. Döküntüler, kabuklarını dökene kadar 2-4 hafta boyunca devam eder. Genellikle hastalık kendiliğinden sınırlanmakta ve iyileşme süreci 2-4 hafta içerisinde gerçekleşmektedir.
Ölüm Oranı ve Tedavi
Afrika’daki vakalarda ölüm oranı %1-10 arasında değişim göstermekte olup, bu oran hastaların genel sağlık durumu ve mevcut eşlik eden hastalıklarla doğrudan ilişkilidir. Öztürk, 2003 ABD salgınında ise ölüm vakası bildirilmediğini belirtmektedir. Hastalar, hastalığın ateşli evresinde genellikle kendilerini kötü hissederler; bu nedenle destekleyici bakım ve yatak istirahati gerekebilir. Daha ciddi vakalarda hastaneye yatış gerekliliği ortaya çıkabilir.
Acil kullanım onayı almış bir aşı mevcuttur. Çiçek virüsü ile benzerlik taşıyan Maymun Çiçeği virüsüne karşı, 1970’li yıllarda çiçek aşısı yaptırmış olan bireylerin daha dirençli olduğu düşünülmektedir.
Korunma Yöntemleri
Doç. Dr. Öztürk, hastalıktan korunmak için önerilerde bulunmaktadır:
- Akdeniz diyeti ile sağlıklı beslenin.
- Kapalı alanlardaki kalabalıklardan kaçının.
- Sigara ve alkolden uzak durun.
- Fiziksel olarak aktif kalın.
- Dostluklar kurarak sosyal bağlarınızı güçlendirin.
- Erişkin yaş aşılamaları için doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyin.
Sağlıklı günler dileriz.